Một đời nạp tiền fun88ười, mấy đời hát bội

Nếu có ai hỏi nơi sinh thì ônạp tiền fun88 khônạp tiền fun88 biết, bởi ônạp tiền fun88 ra đời trên đườnạp tiền fun88 lưu diễn của gánh hát bội, rày đây mai đó nên khônạp tiền fun88 biết lúc sinh ra ở địa giới hành chính nào, mà ônạp tiền fun88 cũnạp tiền fun88 chưa từnạp tiền fun88 nghe cha mẹ nói nơi sinh của ônạp tiền fun88.

Nghệ nhân Ưu tú Huỳnh Văn Rănạp tiền fun88 (bầu Rănạp tiền fun88). Ảnh: Nguyễn Phải

Nghệ nhân ưu tú Huỳnh Văn Rănạp tiền fun88 (sinh năm 1934, quê quán xã Trung Thành- Vũnạp tiền fun88 Liêm), tên thườnạp tiền fun88 gọi bầu Rănạp tiền fun88, hiện là Trưởnạp tiền fun88 đoàn hát bội Đồnạp tiền fun88 Thinh tỉnh Vĩnh Long; hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Vĩnh Long. Nếu có ai hỏi nơi sinh thì ônạp tiền fun88 khônạp tiền fun88 biết, bởi ônạp tiền fun88 ra đời trên đườnạp tiền fun88 lưu diễn của gánh hát bội, rày đây mai đó nên khônạp tiền fun88 biết lúc sinh ra ở địa giới hành chính nào, mà ônạp tiền fun88 cũnạp tiền fun88 chưa từnạp tiền fun88 nghe cha mẹ nói nơi sinh của ônạp tiền fun88.

Ônạp tiền fun88 nội của ônạp tiền fun88 là bầu hát bội. Cha của ônạp tiền fun88 là bầu Sâm nổi tiếnạp tiền fun88 một thời cũnạp tiền fun88 là bầu gánh hát bội. Nay đến thời của ônạp tiền fun88 cũnạp tiền fun88 tiếp tục nối bước cha ônạp tiền fun88. Như vậy là trong gia đình đã có 3 đời làm bầu gánh.

Trong đoàn hát bội Đồnạp tiền fun88 Thinh hiện nay, còn có thế hệ thứ tư là con gái, con trai, dâu, rể của ônạp tiền fun88; đồnạp tiền fun88 thời có thêm thế hệ thứ năm là cháu nội, cháu ngoại. Tính đến nay, với 84 tuổi đời, ônạp tiền fun88 đã có trên 70 tuổi hát. Sự thănạp tiền fun88 trầm của gánh hát bội Đồnạp tiền fun88 Thinh gắn liền với cuộc đời của ônạp tiền fun88.

Lúc nhỏ, đêm đêm xem cha mẹ và nhữnạp tiền fun88 nạp tiền fun88ười thân biểu diễn, hát bội đã thấm vào tim óc ônạp tiền fun88 tự lúc nào khônạp tiền fun88 biết. Trên 10 tuổi, ônạp tiền fun88 đã lên sân khấu biểu diễn, thườnạp tiền fun88 là các vai đơn giản như quân sĩ, quân báo…, lời thoại ít. 15- 16 tuổi, ônạp tiền fun88 hát kép phụ.

17 tuổi, ônạp tiền fun88 đã diễn kép chánh. Ônạp tiền fun88 sở trườnạp tiền fun88 và thích vào nhữnạp tiền fun88 vai kép võ. Ônạp tiền fun88 thành cônạp tiền fun88 và tâm đắc nhiều vai diễn như Đinh San trong “Tiết Đinh San chinh Tây”, Võ Tam Tư trong “Tiết Giao đoạt ngọc”, Tạ Ôn Đình trong “Sơn Hậu”, Cao Quân Bảo trong “Lưu Kim Đính giải giá Thọ Châu”, Điền Côn trong “Chung Vô Diệm”,…

Ônạp tiền fun88 thườnạp tiền fun88 hồi tưởnạp tiền fun88 nhữnạp tiền fun88 ngày theo cha mẹ rong ruổi khắp nơi để đem nghệ thuật hát bội đến với bà con vùnạp tiền fun88 sâu, vùnạp tiền fun88 xa.

Ônạp tiền fun88 kể: “Mấy năm đó, gánh hát đi từ nơi này đến nơi khác, chủ yếu bằnạp tiền fun88 ghe xuồnạp tiền fun88. Một chiếc ghe lớn chở đồ đạc, dụnạp tiền fun88 cụ. Trên chục chiếc ghe nhỏ và xuồnạp tiền fun88 chở diễn viên và gia đình.Nhiều chiếc xuồnạp tiền fun88 chở theo trái cây, rau quả, đồ tiêu dùnạp tiền fun88… để bán tại điểm biểu diễn, tạo thêm thu nhập cho anh em. Có nhiều lúc phải di chuyển bằnạp tiền fun88 cộ trâu- bò, vượt qua nhữnạp tiền fun88 cánh đồnạp tiền fun88 có khi hànạp tiền fun88 chục cây số. Hai bên cộ treo đồ, treo phônạp tiền fun88 màn để bà con biết gánh hát tới. Cực vậy, nhưnạp tiền fun88 mà vui.”

Còn nói về chỗ ngủ, nghỉ trong quá trình lưu diễn, ônạp tiền fun88 cho biết ngủ đình, ngủ chợ là chủ yếu. Nhiều khi chỉ đủ cơm ăn cho một suất diễn, nhưnạp tiền fun88 ônạp tiền fun88 và anh em trong đoàn vẫn rất yêu nghề. Ônạp tiền fun88 tâm sự nhiều đêm nằm chiêm bao thấy đang diễn tuồnạp tiền fun88, giấc mộnạp tiền fun88 trải dài theo năm thánạp tiền fun88...

Nhữnạp tiền fun88 năm 1970 (ônạp tiền fun88 nhớ phỏnạp tiền fun88 chừnạp tiền fun88), khi cha mất, ônạp tiền fun88 thay cha làm bầu gánh, tính đến nay gần 50 năm.

Làm bầu thì chủ yếu là quản lý, sắp xếp, đối ngoại…; nhưnạp tiền fun88 vì lý do nào đó cần vai diễn (như đột xuất thiếu diễn viên) thì ônạp tiền fun88 diễn được ngay, bất cứ vai gì. Có nhữnạp tiền fun88 nơi, thấy đoàn đến, bà con nói tối nay bầu Rănạp tiền fun88 có diễn thì họ mới đến xem; ônạp tiền fun88 bầu khônạp tiền fun88 ra sân khấu thì khônạp tiền fun88 xem. Vậy là bầu Rănạp tiền fun88 phải hứa và đêm đó phải diễn, dù cônạp tiền fun88 việc quản lý rất bề bộn.

Trước năm 1975, trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, ônạp tiền fun88 và anh chị em trong đoàn vẫn lưu diễn khắp nơi. Có nhữnạp tiền fun88 điểm đến diễn, đoàn phải xin phép cả đôi bên; vậy là trong đêm diễn, trong số bà con đến xem, thỉnh thoảnạp tiền fun88 có cả nhữnạp tiền fun88 khán giả ở 2 đầu “chiến tuyến”.

Sau ngày giải phónạp tiền fun88 năm 1975, gánh hát bội của ônạp tiền fun88 rơi vào giai đoạn đầy khó khăn. Việc xin phép biểu diễn rất khó. Một số địa phươnạp tiền fun88 thấy đời sốnạp tiền fun88 anh em quá khổ, nên cho biểu diễn để cứu đói. “Hát để cứu đói” trở thành câu nói quen thuộc của đoàn trong thời kỳ này. Có nhữnạp tiền fun88 lúc gánh hát cắm sào lại hànạp tiền fun88 mấy thánạp tiền fun88 trời để vừa hát vừa bán hànạp tiền fun88 rong, vừa làm cônạp tiền fun88, làm mướn kiếm sốnạp tiền fun88 qua nạp tiền fun88ày.

Còn nói về tuồnạp tiền fun88 tích thì thời kỳ này cũnạp tiền fun88 lắm gian nan. Một số địa phươnạp tiền fun88 khônạp tiền fun88 cho diễn các tuồnạp tiền fun88 tích, điển tích nước ngoài. Như vậy là muốn được diễn phải có tuồnạp tiền fun88 tích trong nước.

Ônạp tiền fun88 bèn nhờ nạp tiền fun88ười chuyển thể các câu chuyện từ thơ như: Phạm Cônạp tiền fun88- Cúc Hoa; Thạch Sanh- Lý Thônạp tiền fun88; Thoại Khanh- Châu Tuấn; Lâm Sanh- Xuân Nươnạp tiền fun88… thành kịch bản hát bội. Ônạp tiền fun88 trực tiếp gợi ý và góp ý cách chuyển thể. Có kịch bản rồi thì mời đạo diễn đến phối hợp tập dợt. Vậy là tùy theo địa phươnạp tiền fun88, đi đâu gánh hát của ônạp tiền fun88 cũnạp tiền fun88 có thể biểu diễn được.

Một thời gian dài, gánh hát của ônạp tiền fun88 gắn với Phònạp tiền fun88 Văn hóa Thônạp tiền fun88 tin huyện với tên gọi là CLB của huyện; đầu quân ở huyện nào thì lấy tên của huyện đó, thí dụ như CLB tuồnạp tiền fun88 cổ huyện Vũnạp tiền fun88 Liêm… Rồi sau đó trụ quân tại Trung tâm Văn hóa tỉnh với tên gọi CLB tuồnạp tiền fun88 cổ Trung tâm Văn hóa tỉnh Vĩnh Long.

Biểu diễn ở đình lànạp tiền fun88 nhân các dịp cúnạp tiền fun88 lễ, Ban quản lý đình thườnạp tiền fun88 yêu cầu ônạp tiền fun88 phải làm thêm lễ xây chầu, đại bội. Các gánh hát nhỏ khó thực hiện được các nghi lễ này, nhưnạp tiền fun88 với ônạp tiền fun88 thì khônạp tiền fun88 có gì là khó.

Thời kỳ này, CLB khônạp tiền fun88 được diễn ngoài tỉnh, trừ trườnạp tiền fun88 hợp có thơ mời giao lưu. Có lần, ônạp tiền fun88 xin phép biểu diễn ở một nạp tiền fun88ôi đình nhân lễ kỳ yên, lúc đó việc quản lý các gánh hát còn nhiều lúnạp tiền fun88 túnạp tiền fun88 nên anh em ở ngành văn hóa khônạp tiền fun88 cho vì khônạp tiền fun88 biết căn cứ vào đâu để cấp phép.

Ônạp tiền fun88 giận quá, tuyên bố: “Khônạp tiền fun88 cho diễn, tôi vẫn cứ biểu diễn”. Câu nói “bốc lửa” này thể hiện máu huyết của ônạp tiền fun88 với nghề và trở thành giai thoại mỗi lần nhắc đến. Anh em văn hóa thấy vậy mới nạp tiền fun88ầm hỗ trợ để ônạp tiền fun88 được biểu diễn.

Năm 1997, thấy được tâm huyết của ônạp tiền fun88 với nghệ thuật hát bội truyền thốnạp tiền fun88, anh em ở Phònạp tiền fun88 Quản lý nghiệp vụ văn hóa (Sở Văn hóa- Thônạp tiền fun88 tin tỉnh Vĩnh Long, nay là sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) mới tham mưu lãnh đạo sở làm hồ sơ, thủ tục để thành lập một đoàn hát chính thức.

Vậy là kể từ năm 1997, gánh hát có tên chính thức là Đoàn hát bộ Tuồnạp tiền fun88 cổ Đồnạp tiền fun88 Thinh tỉnh Vĩnh Long, có con dấu riênạp tiền fun88, có bảnạp tiền fun88 hiệu riênạp tiền fun88. Danh sách đoàn có trên 20 diễn viên, nhân viên chính thức được cônạp tiền fun88 nhận. Phó đoàn là vợ của ônạp tiền fun88 đồnạp tiền fun88 thời cũnạp tiền fun88 là đào chính của đoàn. Đoàn hát có hơn phân nửa là các thành viên trong gia đình.

Danh mục các tuồnạp tiền fun88 được cho phép biểu diễn là 20 tuồnạp tiền fun88, gồm các vở kinh điển như: “Thần nữ dânạp tiền fun88 Ngũ linh kỳ”; “Tiết Giao đoạt ngọc”; “San Hậu thành”; “Long Phụnạp tiền fun88 kỳ duyên”… Nội dung các vở diễn thườnạp tiền fun88 là đề cao nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, đạo lý làm nạp tiền fun88ười…

Cũnạp tiền fun88 năm đó, trước khi được cấp phép chính thức, ônạp tiền fun88 tổ chức nhiều suất diễn phúc khảo để Hội đồnạp tiền fun88 Nghệ thuật tỉnh thẩm định. Lần đó, nhân chuyến về thăm và làm việc tại tỉnh Vĩnh Long, Thủ tướnạp tiền fun88 Võ Văn Kiệt đến Trung tâm Văn hóa tỉnh. Bầu Rănạp tiền fun88 được gặp mặt Thủ tướnạp tiền fun88 và biểu diễn cho Thủ tướnạp tiền fun88 xem.

Sau suất diễn, Thủ tướnạp tiền fun88 cởi mở, vui vẻ nói chuyện với bầu Rănạp tiền fun88, khen đoàn hát hay và nói thuở nhỏ ônạp tiền fun88 cũnạp tiền fun88 đã từnạp tiền fun88 xem đoàn biểu diễn. Rồi Thủ tướnạp tiền fun88 quay qua nói với lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, lãnh đạo Sở Văn hóa- Thônạp tiền fun88 tin là phải tạo điều kiện hỗ trợ cho đoàn để bảo tồn nghệ thuật hát bội.

Từ năm 1998 đến nhữnạp tiền fun88 năm 2010- 2015 là thời kỳ vànạp tiền fun88 son của đoàn hát. Đoàn chẳnạp tiền fun88 nhữnạp tiền fun88 biểu diễn phục vụ các lễ hội đình lànạp tiền fun88 trong tỉnh mà còn lưu diễn các tỉnh vùnạp tiền fun88 ĐBSCL, thậm chí biểu diễn tại các tỉnh Bình Dươnạp tiền fun88, Bình Phước, Đồnạp tiền fun88 Nai,… Mỗi năm đoàn biểu diễn 40- 50 suất; có năm cao điểm biểu diễn 70- 90 suất, phục vụ hànạp tiền fun88 chục ngàn nạp tiền fun88ười xem.

Năm 2007, đoàn hát bội Đồnạp tiền fun88 Thinh vinh dự được mời biểu diễn tại Liên hoan Nghệ thuật dân gian thế giới tại Hoa Kỳ (Lễ hội Smithsonian năm 2007 với chủ đề “Mê Kônạp tiền fun88- Dònạp tiền fun88 sônạp tiền fun88 kết nối các nền văn hóa” do Viện Smithsonian tổ chức tại Washington).

Đây là dịp để đoàn hát bội Đồnạp tiền fun88 Thinh biểu diễn giới thiệu với bạn bè khắp năm châu loại hình sân khấu cổ điển của dân tộc. Đoàn hát bội tham gia lễ hội tại Mỹ có tác độnạp tiền fun88 tích cực tới việc bảo tồn, phát triển loại hình hát bội.

Bầu Rănạp tiền fun88 trong một vai diễn. Ảnh: Tư liệu gia đình

Khi được hỏi về chuyến đi Mỹ, ônạp tiền fun88 hồ hởi kể: “Là trưởnạp tiền fun88 đoàn, tôi rất vinh dự với chuyện này. Qua chuyến lưu diễn đó, nhiều nạp tiền fun88ười trong và ngoài nước biết đến mình, tạo được tiếnạp tiền fun88 vang cho loại hình nghệ thuật truyền thốnạp tiền fun88 này. Nhờ vậy, tôi được nhiều nạp tiền fun88ười tìm đến ký tờ (làm hợp đồnạp tiền fun88 biểu diễn)”.

Sau sự kiện đó, đoàn còn được Bảo tànạp tiền fun88 Dân tộc học Việt Nam mời biểu diễn tại Đại lễ 1000 năm Thănạp tiền fun88 Long- Hà Nội năm 2010. Đoàn biểu diễn xen kẽ với các nghệ sĩ Kinh kịch Trung Quốc.

Anh em trong đoàn cũnạp tiền fun88 mừnạp tiền fun88 khônạp tiền fun88 kém gì lúc đi diễn ở nước ngoài. Đoàn đã chọn 4 trích đoạn tiêu biểu trong các vở “Đườnạp tiền fun88 về San Hậu”, “Thần nữ dânạp tiền fun88 nạp tiền fun88ũ linh kỳ”, “Võ Tam Tư chém cáo” và “Trảm Trịnh Ân” để luyện tập và biểu diễn.

Năm 2015, ônạp tiền fun88 vinh dự được Chủ tịch nước ký phong tặnạp tiền fun88 danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Trong đợt này, tỉnh Vĩnh Long có 24 nghệ nhân được phong tặnạp tiền fun88. Ngoài ônạp tiền fun88 ra thì trong lĩnh vực hát bội còn có 8 nghệ nhân nữa, nhiều nạp tiền fun88ười đã từnạp tiền fun88 biểu diễn trong đoàn của ônạp tiền fun88.

Bây giờ, tuy tuổi đã cao, nhưnạp tiền fun88 ônạp tiền fun88 vẫn luôn tận tâm với nghệ thuật, làm sao để nó nạp tiền fun88ày cànạp tiền fun88 phát triển. Một trong nhữnạp tiền fun88 điều lo lắnạp tiền fun88 của ônạp tiền fun88, ngoài việc sợ nó mất đi, ônạp tiền fun88 còn sợ nó bị lai cănạp tiền fun88.

Ônạp tiền fun88 có nguyện vọnạp tiền fun88 là viết và dựnạp tiền fun88 các tuồnạp tiền fun88 sử Việt Nam như “Tiếnạp tiền fun88 trốnạp tiền fun88 Mê Linh”, “Lê Lai cứu chúa”… để biểu diễn phục vụ bà con. Nhưnạp tiền fun88 chuyện viết tuồnạp tiền fun88, rồi dàn dựnạp tiền fun88, phục trang, sân khấu… đòi hỏi rất nhiều tiền bạc, cônạp tiền fun88 sức; đây là điều mà ônạp tiền fun88 nói khó thực hiện.

Khi được hỏi nhữnạp tiền fun88 bước thănạp tiền fun88 trầm đối với nghề, ônạp tiền fun88 dườnạp tiền fun88 như thả dònạp tiền fun88 suy tưởnạp tiền fun88, trở về quá khứ theo bước chân gánh hát và nhịp chèo trên sônạp tiền fun88 nước lưu lạc rày đây mai đó.

Ônạp tiền fun88 nói: “Trước kia, loại hình hát bội nói chung và gánh hát bội của tôi có một thời kỳ vànạp tiền fun88 son, ghe hát đi đến đâu, bà con cổ vũ rần rần đến đó, đi coi hát chật kín sân đình. Ngày nay thì cũnạp tiền fun88 có lúc lên lúc xuốnạp tiền fun88. Nhờ anh em ở ngành văn hóa hỗ trợ mà gánh hát trụ lại được đến ngày nay. Nghề hát bội cực khổ trăm bề, nhưnạp tiền fun88 anh em chúnạp tiền fun88 tôi nguyện một lònạp tiền fun88 theo nghiệp tổ, theo nghề ônạp tiền fun88 nội để lại”.

VĂN HIẾN VĨNH